Rumunija - Oradea, 9.2.2025.

            Oradea je grad koji se nalazi u regionu Krišana na obali reke Krišul Repede. Sedište je okruga Bihor a 

            ujedno ekonomski, društveni i kulturni centar severozapadne Rumunije. Udaljena je 10 km od Mađarske. 

            Deveti je grad po veličini u Rumuniji. Rumunsko ime Oradea potiče od mađarskog imena grada Nagivarad 

            (skraćeno Varad) što znači Velika tvrđava ili Veliki zamak.

 

            Gradska kuća je ogromno izdanje izgrađeno 1903. godine u neoklasičnom stilu. Površine je 5500 metara 

            kvadratnih. Pored tri sprata ima i tri unutrašnja dvorišta. Turističku atrakciju predstavlja kula sa satom 

            visine 59 metara. Sat star više od 100 godina je i danas u funkciji. Tu je i teleleskop za posmatranje grada i 

            okoline. Kažu da je ova kula omiljeno mesto sovama. Moskovic palata je elegantana građevina koja 

            potiče iz 1905. godine. Karakterišu je balkoni sa ogradama od kovanog gvožđa kao i fasada jarke boje.

            Na nešto malo više od 3 km od centra grada nalazi se Manastir Časnog krsta. Osnovan je 1992. godine. U 

            njemu živi 80 monahinja. Manastirski kompleks obuhvata staru crkvu brvnaru (iz 17. veka), novu crkvu, 

            konak, trpezariju i tri radionice (jednu za ikonopis, jednu za krojenje i jednu za vez). Karakterističan je po 

            freskama koje se nalaze sa spoljašnje strane. 

            Brdo pečuraka je gradski park koji je udaljen 2,5 km od centra grada. Sagrađen je u okviru plana 

            proširenja zelenih površina grada radi poboljšanja kvaliteta života građana odnosno boravka u prirodi na 

            otvorenom. Do vrha na kome se nalazi vidikovac sa dva restorana vodi krivudava uređena staza. Sa vrha 

            se pruža pogled na čitav grad tako da je svakako preporuka da posetite i ovo odredište.

            Pogled s vrha brda na Oradeu.

            Palata Rimokatoličke biskupije poznata i kao barokna palata Oradea je jedna od najznačajnijih građevina 

            izgrađenih u baroknom stilu u Rumuniji. Sagrađena je u 18. veku. Posle Drugog svetskog rata je korišćena 

            za azil grčkih revolucionara. Sedamdesetih godina u njoj je bio muzej. Nakon dugog procesa potraživanja 

            2006. godine vlasništvo nad zgradom dobija Rimokatolička biskupija. Pored se nalazi crkva Uspenja 

            Bogorodice. Građena je u periodu od 1752. do 1780. godine. Freske su iz perioda 18. i 19. veka. Dva 

            crteža predstavljaju kralja Ladislava za koga se smatra da je osnovao eparhiju Oradea.

            Astoria hotel je sagrađen 1902. godine. Proširen je 1906. godine. Zgrada je prvobitno bila za poslovnu 

            namenu da bi 1931. godine počela da funkcioniše kao hotel. Kafansko prizemlje je bilo sastajalište 

            poznatih ličnosti Oradee. Hotel Tansilvanija je otvoren 1904. godine. Sa okolnim zgradama u to vreme 

            počinje da oblikuje izgled Pozorišnog trga. Građevina pripada nekolasičnom stilu. U njenom podrumu je 

            radio jedan od prvih bioskopa i to 1907. godine.

            Državno pozorište je izgrađeno 1900. godine kada je odigrana i prva predstava. Do Drugog svetskog rata 

            u njemu su gostovala pozorišta iz Kluža i Bukurešta. Od 1955. godine postaje državno (prethodno je bilo 

            u privatnom vlasništvu). U njemu se danas izvode opere kao i koncerti. Ima ukupan kapacitet od 670 

            mesta. Sinagoga (neološka, modernistička) je sagrađena 1878. godine kada su se Jevreji u Oradei odvojili 

            od ortodoksne zajednice. Spoljašnjost sa kupolom podseća na kupolu koja se nalazi na Brdu Hrama u 

            Izraelu. Danas se u njoj pored verskih služenja održavaju koncerti, izložbe, predstavljanja knjiga kao i 

            drugi kuturni događaji.

            Na Trgu jedinstva dominira nekoliko prelepih građevina. Palata Grko-katoličke eparhije je arhitektonski 

            spomenik. Sagrađena je 1905. godine. U prizemlju objekta je bila bilioteka, uprava i kancelarije a na 

            gornjem spratu su bile episkopske sale. Veći deo je izgoreo u velikom požaru 2018. godine nakon čega 

            restauracijom dobija današnji izgled. Crkva Svetog Nikole je sagrađena u 19. veku dok je zvonik sagrađen 

            u 20. veku. Stil je mešavina baroknog i vizantijskog. Prva liturgija nakog dugačkog perioda nesluženja (od 

            1948. godine) je održana ponovo 2005. godine.

            Palata Crnog orla je takođe reprezentativni arhitektonski spomenik opštine Oradea. Sagrađena je 1908. 

            godine u stilu secesije. Vitraž sa crnim orlom postao je zaštitni znak zgrade. Kao i kada je sagrađena tako 

            je i danas važno mesto društvene scene grada. Uspenska crkva (trenutno u obnovi kao i crkva Svetog 

            Ladislava) je poznata i pod imenom Mesečeva crkva. Građena je u periodu od 1784. do 1790. godine. Ime 

            je dobila po jedinstvenom satnom mehanizmu prečnika jedan metar u obliku meseca koji pokazuje 

            Mesečeve faze. Spada u istorijske spomenike. Crkva Svetog Ladislava potiče iz 18. veka. Ime nosi po 

            kralju Ugarske i osnivaču grada. 

            Tvrđava potiče iz 11. veka. U ovu oblast zvanu Jelenova bašta u lov je dolazio ugarski kralj Ladislav. On je 

            podigao prvu građevinu (crkvu posvećenu Presvetoj Bogorodici). Tvrđava je nastavila da se izgrađuje 

            vekovima od strane brojnih vladara. Okruživao ju je kanal širine 50 metara i dubine 4 metra tako da je 

            teško bila osvojiva. Crkva unutar tvrđave je sagrađena za vreme austrijske dominacije u 18. veku. 

            Renovirana je 2000. godine od kada je u stalnoj upotrebi za crkvene obrede.

            Episkopska katedrala Vaskrsenja Gospodnjeg je građena dosta dugo (od 1995. do 2020. godine). Visine je 

            65 metara. Na kulama ima ukupno 7 krstova. Pet zvona je izrađeno u Austriji dok je unutrašnjost 

            popločana mermerom iz Grčke. Ima podno grejanje kao i sistem odmrzavanja ispod pristupnih stepenica 

            da ne bi dolazilo do klizanja posetilaca. Danas se naziva i Katedrala Sunca. Sa tvrđavom je povezana 

            drvenim mostom.

            Kroz Oradeu protiče reka Krišul Repede (mađarski Sebeš Kereš). Izvire u Transilvaniji. Ukupne je dužine 

            171 km (od toga 58 km teče kroz Mađarsku gde se uliva u reku Kereš kod grada Đoma). Zajedno sa 

            rekama Beli Kereš i Crni Kereš čini tri glavne reke u regionu Krišana.

            Ostale fotografije mozete pogledati na https://duskoopacic.smugmug.com/